Gündede 7-8 saat uyuduğunuz halde hala uykulu mu hissediyorsunuz. Sürekli uyumak istemenizin arkadasında bir rahatsızlık olabillir? Uzun saatler çalışmak, verimli uykuyu alamamak veya vitamin eksiklikleri gibi durumlar sürekli uyku halini devam ettiriyor olabilir. Ancak tüm bunların dışında ‘Hipersomnia’ adı verilen aşırı uykusuzluk durumu sürekli uyku halinizi tetikliyor olabilir.
HİPERSOMNİA NEDİR?
Hipersomnia, aşırı uyku ihtiyacı ile karakterize bir uyku bozukluğudur. Bu durumda kişiler, normal uyku saatlerinden daha fazla uyumaya ihtiyaç duyarlar ve gün boyunca aşırı uyku hali yaşarlar.
Hipersomnia, iki farklı tipe ayrılabilir: primer hipersomnia ve sekonder hipersomnia. Primer hipersomnia, başka bir sağlık sorunu olmaksızın aşırı uyku ihtiyacı ile karakterizedir. Sekonder hipersomnia ise, bir altta yatan sağlık sorunundan kaynaklanır ve uyku ihtiyacını artırır.
Hipersomnia belirtileri, uyandıktan sonra hala yorgun hissetmek, gün içinde sürekli uyku ihtiyacı duymak, uyumakta zorlanmamak, uyandıktan sonra kendini hala uykulu hissetmek ve öğrenme ve hafıza sorunları yaşamaktır.
Hipersomnia tedavisi, altta yatan sağlık sorununun tedavisi veya yaşam tarzı değişiklikleri gibi nedenlere bağlı olarak değişebilir. Yaşam tarzı değişiklikleri arasında, uyku düzenine uyum sağlamak, kafein tüketimini azaltmak ve düzenli egzersiz yapmak gibi faktörler yer alır. Tedaviye rağmen hipersomnia devam ederse, ilaç tedavisi veya diğer tıbbi müdahaleler düşünülebilir.
Hipersomnia, kişinin günlük yaşamını olumsuz etkileyebilir ve uyku apnesi, obezite, depresyon ve anksiyete gibi diğer sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle, aşırı uyku ihtiyacı ile karşı karşıya kalan kişilerin bir sağlık uzmanına danışmaları ve uyku alışkanlıklarını gözden geçirmeleri önerilir.
SÜREKLİ UYKU HALİ NEDEN OLUR?
Birincil hipersomnia, uyku ve uyanma işlemlerini yerine getiren beyin fonksiyonlarında yaşanan sorunlardan dolayı oluşuyor.
İkincil hiperspmnnia ise yorgunluğa ve yetersiz uykuya neden olan durumlar sonucunda görülür. Örnek olarak uyku apnesi olan veya geceleri sürekli burnu tıkandığı için rahat uyuyamayan insanlar da hipersomnia görülür.
HİPERSOMNİA TEDAVİSİ
Hipersomnia, aşırı uyku hali veya aşırı uyku gereksinimi olarak tanımlanabilir ve çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Tedavi, hipersomniya nedenine bağlıdır ve her birey için farklı olabilir.
Hipersomniya tedavisinin ilk adımı, temel uyku hijyeni uygulamalarının (düzenli uyku saatleri, yatak odasının sessiz, serin ve karanlık olması, uykuya yardımcı aktivitelerden kaçınma, kafein ve alkol tüketiminin sınırlanması vb.) sağlanmasıdır.
Bunun yanı sıra, hipersomnia tedavisi için şu yöntemler kullanılabilir:
- İlaç tedavisi: Hipersomniya için çeşitli ilaçlar mevcuttur. Bu ilaçlar, uykuyu düzenleyen hormonlara etki ederek uyanıklığı artırabilir veya uyku kalitesini artırabilir.
- Psikoterapi: Stres, anksiyete veya depresyon hipersomniya semptomlarının nedeni olabilir. Psikoterapi, bu psikolojik durumların yönetimine yardımcı olabilir ve hipersomniya semptomlarını azaltabilir.
- Davranışsal terapi: Davranışsal terapi, bireye uyku hijyenini uygulama konusunda beceriler öğretebilir. Örneğin, uykuya dalmak için gevşeme teknikleri gibi yöntemler öğretilebilir.
- Canlandırıcılar: Uyarıcı ilaçlar, gündüzleri uyanık kalmak için kullanılabilir. Ancak, bu ilaçlar, birçok yan etkiye neden olabilir ve bu nedenle dikkatli bir şekilde kullanılmalıdır.
Hipersomniya semptomlarına neden olan altta yatan sağlık sorunları varsa, tedavi altta yatan soruna yönelik olacaktır. Bu nedenle, tedavi, bir uyku uzmanı veya bir doktor tarafından belirlenmeli ve yönlendirilmelidir.
Hipersomnia Nedir? Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi’nden Prof. Dr. Barış Metin’ın anlatımını izlemek için tıklayınız…