Kırk uçurma veya diğer adıyla bebek kırklama Türk adetleri içerisinde adını sıklıkla duyduğumuz ve şahit olduğumuz bir gelenektir. Göktürklere kadar uzanan bu gelenek annenin loğusalık döneminin bitimi ile birlikte başlar.
Kimileri 40 uçurmayı dini bir inanç olarak görürken, bazı insanlar ise eskiden kalma bir gelenek olarak görmektedir. Günümüzde hastane ziyaretleri gibi çeşitli sebeplerden dolayı bu geleneğe pek uyulmasa da bu geleneğin temelinde anne ve bebeğin 40 gün boyunca dinlenmesi, bağışıklığının güçlenmesi ve evde yalnız bırakılmaması gibi inançlar yatmaktadır.
Bebek kırklama, bebeğin doğumunun 40. gününde anne ve bebeğin dualar ile yıkanarak ilk gezintilerine çıkarılması anlamına gelmektedir.
40 çıkarma banyosu nasıl yapılır?
Kırk uçurma için, bebeğin 40. Gününde aile büyüklerinden biri “kırklama annesi” olarak seçilir. Bu kişi anne ve bebeğe kırk banyosu yaptırır. Çeşitli dualar eşliğinde önce bebek sonra anne 40 tas su ile yıkanır ve temiz kıyafetleri giydirilir.
Kırk çıkarma banyosunun ardından anne ve bebek gezmeye çıkartılır. Bazı inanışlara göre anne ve bebek 7 ayrı ev gezmesine giderken, günümüzde bu gezme daha çok aile büyüğünü ziyarete gitme şeklinde yapılmaktadır.
Bazı bölgelerde ise 40 gezmesine gitmek yerine bebek için kırk mevlidi okunmaktadır.
Kırk uçurma suyuna neler konur?
Bebek 40 uçurma suyu, bebeğin kırkı çıktığında banyo yaptırılan sudur. Bu suya kişinin kendi tercihlerine göre ve bazı geleneklere göre bazı nesneler konulur.
Bazı geleneklerde, kırk uçurma için anne ve bebek için hazırlanan banyo suyuna çeşitli nesneler konulur. Bu nesneler genel olarak belirli anlamları olan ve geleneklere uygun nesnelerdir.
40 uçurma suyuna konulan bazı nesneler:
- Taş
- Buğday
- Altın
- Gümüş
- Çeşitli mevsim çiçekleri
- Gül yaprakları
- Nazar boncuğu
Kırk uçurmada hangi dualar okunur?
Bebek ve anne için özel olarak yaptırılan 40 uçurma banyosunda anne ve bebek için dua edilmelidir. Bu dualar suya atılan her malzeme için tek tek okunmalıdır. Suyun içine atılan malzemeler kültürden kültüre farklılık gösterse de okunacak dua genellikle İhlas Suresi’dir.
Bebeğin kırkı uçurulurken okunacak İhlas Suresi okunuşu şu şekildedir:
Kul hüvellâhü ehad, Allâhüssamed, Lem yelid ve lem yûled, Ve lem yekün lehû küfüven ehad.
Kırk uçurma sepetine ne konulur?
Genel inanışa göre kırk uçurma sepetinin içine 7 nesne konulmaktadır. Bunlar, un, şeker, pirinç, yumurta, tuz, pamuk ve bozuk paradır. Bu nesneler güzelce süslenmeli ve üzerlerine ne anlama geldiklerini anlatan notlar yazılması ve bir sepetin içine konulması geleneklerden biridir.
Bazı bölgelerde sepeti hazırlayan kişi anne ve bebeğin ihtiyaç duyabileceği başka nesneleri de sepete eklemektedir.
Hazırlanan kırk uçurma sepeti ev sahibi tarafından kırk uçurmaya gelen anneye hediye olarak verilmektedir.
Kırk uçurma sepetine konuşan nesnelerin anlamları ise şu şekildedir;
- Un: Uzun ve sağlıklı bir ömre sahip olsun.
- Şeker: Tatlı dilli olsun.
- Yumurta: Sağlıklı bir ömrü olsun.
- Pirinç: Hayatı boyunca bereket eksik olmasın.
- Tuz: Tuz gibi temiz ve kolay giden bir ömrü olsun.
- Bozuk Para: Hayatı boyunca hiçbir zaman maddi sıkıntılar görmesin.
- Pamuk: Hayatında huzur ve refah hiç eksik olmasın.