Dicle Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mustafa Kemal Çelen, özellikle ağrı kesici ve ateş düşürücü kullanımı hususunda çok fazla bilgi kirliliğinin mevcut olduğunu söyledi. Prof. Çelen, “Bebeklik döneminin 1’inci ayından itibaren yaşamımızın sonuna dek güvenle kullanabileceğimiz tek analjezik ve antipiretik ajan, parasetamoldür” dedi.
DİYARBAKIR (İGFA) – Akılcı ve doğru ilaç kullanımı günümüzün en önemli konularından biri. Gereksiz ilaç kullanımının hem ilaç maliyeti hem de ilaçlara bağlı yan etkiler açısından mutlaka dikkate alınması gereken bir konu olduğunu belirten Dicle Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mustafa Kemal Çelen, doğru endikasyonlar ışığında güvenlik aralığı geniş ve etkin ilaçları seçmenin akılcı ve önemli bir yaklaşım olduğunu söyledi. Prof. Dr. Mustafa Kemal Çelen, “Özellikle ağrı kesici ve ateş düşürücü kullanımı hususunda çok fazla bilgi kirliliği mevcut. ‘Hangi ağrı kesici (analjezik) ve ateş düşürücü (antipiretik) kullanımı daha güvenlidir? Güvenlilik aralığı nedir? Hangi yolla vücudumuzdan atılır? Günlük toksik dozu nedir? İleri yaş, gebelik, emzirme dönemi ve bebeklik çağında kullanımı güvenli midir?’ gibi pek çok soru ile karşılaşabilmekteyiz. Ağrı ve ateş, vücudumuzda en erken görülen inflamasyon/stres yanıtıdır. Gerek stres kaynaklı ağrılar ve gerekse ateş merkezini uyaran birçok faktörde vücudumuzun ısısı yükselir. Hipertermi, dediğimiz ateş yükselmesi gerek çocukluk çağı gerekse erişkin dönemde konforumuzu olumsuz olarak etkileyen bir klinik durumu oluşturmaktadır” diye konuştu.
EN FAZLA BİLGİ SAHİBİ OLUNAN İLAÇLAR ARASINDA
Parasetamolün, kullanım kolaylığı ve etkin plazma konsantrasyonuna çok kısa sürede ulaşabilmesi nedeniyle son derece etkili bir analjezik/antipiretik olduğuna dikkat çeken Prof. Çelen, parasetamolün uzun yıllardır ağrı kesici ve analjezik olarak kullanıldığı; tablet, süspansyon ve parenteral (damar içi kullanım) formlarının mevcut olduğu bilgisini verdi. Mustafa Kemal Çelen sözlerine şöyle devam etti: “Parasetamol, uzun yıllardır kullanımda olması nedeniyle gerek literatür, gerekse gerçek yaşam verisi olarak en fazla bilgi sahibi olduğumuz ilaçlar arasında. Bebeklik döneminin 1’inci ayından itibaren yaşamımızın sonuna dek güvenle kullanabileceğimiz tek analjezik ve antipiretik ajan ‘parasetamoldür’ diyebiliriz.”
Gebelik ve emzirme döneminde ilaç kullanımının özel hasta grubu olarak değerlendirildiğini vurgulayan Mustafa Kemal Çelen, parasetamolün hem gebelikte hem de emzirme döneminde güvenle kullanılabilen bir analjezik ve antipiretik olduğunu dile getirdi. Mustafa Kemal Çelen, “Birçok nonsteroid antiinflamutar ilaçların (NSAİİ) emzirme, gebelik döneminde ve özellikle de gebeliğin son üç ayında kullanılması önerilmemekte. Gebelik ve emzirme döneminde kullanımı konusunda dikkatli olunması gereken çeşitli etkin maddelere; deksketoprofen, diklofenak potasyum ve naproxen sodyumu örnek olarak verebiliriz” dedi.
GÜNDE 3 TABLETE KADAR KULLANILABİLİR
Mustafa Kemal Çelen, ileri yaş hastalarda mide ve bağırsak problemleri ve gastrointestinal sistemin mukozal hassasiyetindeki artış nedeniyle analjezik ve antipiretik seçiminde dikkatli olunmasını gerektiğine değindi. Prof. Çelen ağrı kesici olarak kullanılan birçok NSAİİ kullanımının mide mukozasını olumsuz yönde etkilediği için gastrit ve ülser gibi istenmeyen yan etkilere neden olabildiğini belirterek sözlerini, “Çalışmalarda parasetamol kullanımının mide-bağırsak sistemini en az etkileyen analjezik/antipirektik olduğu kabul edilmekte. Parasetamolün toksik dozu günlük 4 gram olduğu kabul ediliyor. Bu oran tablet olarak günde 8 doza denk geliyor. Ancak parasetamol kullanımı ile analjezik/anitpirektik etkisi genelde tek doz ile 6 saatlik bir etkiye sahip. Parasetamol 500 mg formlarının günde 3 tablete kadar rutin olarak kullanılması yeterli. Bu nedenle de parasetamolün günlük kullanımı güvenli doz aralığına denk geliyor. Günümüz analjezik/antipiretik ajanlar içerisinde kullanım kolaylığı ve düşük yan etki profili nedeniyle en güvenilir ve gerçek yaşam deneyimi verileri en fazla olan parasetamolü güvenli liman olarak değerlendirmemiz pek de yanlış olmaz” bilgilerini vererek tamamladı.